کار در کلاس صفحه 97 حسابان دوازدهم
مشتق توابع زیر را به دست آورید.
الف) $f(x) = (x^2 + 1)^2 (5x - 1)$
ب) $g(x) = \cos^2 x$
پ) $h(x) = \sin(3x^2 + 5)$
پاسخ تشریحی و گام به گام کار در کلاس صفحه 97 حسابان دوازدهم
سلام! این تمرین مهارت شما را در استفاده از **قواعد مشتقگیری ترکیبی**، شامل قاعده زنجیرهای و قاعده ضرب، میسنجد. 💡
---
## الف) $f(x) = (x^2 + 1)^2 (5x - 1)$
این مشتق **حاصل ضرب** دو تابع است: $u = (x^2 + 1)^2$ و $v = 5x - 1$.
قاعده: $$(uv)' = u'v + uv'$$
### گام 1: محاسبه مشتق اجزا ($u'$ و $v'$)
* **مشتق $u$ (با قاعده زنجیرهای):**
$$u' = \frac{d}{dx} (x^2 + 1)^2 = 2(x^2 + 1)^1 \cdot \frac{d}{dx} (x^2 + 1) = 2(x^2 + 1)(2x) = 4x(x^2 + 1)$$
* **مشتق $v$:**
$$v' = \frac{d}{dx} (5x - 1) = 5$$
### گام 2: اعمال قاعده حاصل ضرب
$$f'(x) = 4x(5x - 1) + [(x^2 + 1)^2](5)$$
### گام 3: سادهسازی و فاکتورگیری
از **$(x^2 + 1)$** فاکتور میگیریم:
$$f'(x) = (x^2 + 1) 4x + 5$$
$$f'(x) = (x^2 + 1) [20x^2 - 4x + 5x^2 + 5]$$
$$f'(x) = (x^2 + 1) (25x^2 - 4x + 5)$$
$$\mathbf{f'(x) = (x^2 + 1) (25x^2 - 4x + 5)}$$
---
## ب) $g(x) = \cos^2 x$
این تابع به صورت $g(x) = (\cos x)^2$ است و باید از **قاعده زنجیرهای** استفاده کنیم: $$(u^n)' = n u^{n-1} u'$$.
در اینجا، $u = \cos x$ و $n = 2$.
1. **اعمال قاعده:**
$$g'(x) = 2(\cos x)^{2-1} \cdot \frac{d}{dx} (\cos x)$$
2. **محاسبه مشتق داخلی:** $\frac{d}{dx} (\cos x) = -\sin x$
3. **جایگذاری:**
$$g'(x) = 2(\cos x) (-\sin x) = -2 \sin x \cos x$$
**یادآوری (اختیاری):** از اتحاد $2\sin x \cos x = \sin 2x$، میتوانیم بنویسیم:
$$\mathbf{g'(x) = -\sin 2x}$$
---
## پ) $h(x) = \sin(3x^2 + 5)$
این مشتق **قاعده زنجیرهای** است: $$(\sin(u))' = \cos(u) \cdot u'$$.
در اینجا، $u = 3x^2 + 5$.
1. **مشتق داخلی ($u'$):**
$$u' = \frac{d}{dx} (3x^2 + 5) = 6x$$
2. **اعمال قاعده:**
$$h'(x) = \cos(3x^2 + 5) \cdot u'$$
$$h'(x) = \cos(3x^2 + 5) \cdot (6x)$$
$$\mathbf{h'(x) = 6x \cos(3x^2 + 5)}$$